Fortis Bank – kredyt walutowy czy denominowany?

Pełnomocnicy banku często twierdzą, że umowy Fortis Banku to kredyty walutowe, które od początku mogły być wypłacane i spłacane w CHF. W praktyce jednak nie ma to potwierdzenia ani w treści umowy, ani w dokumentach wykonawczych.

Skoro miały to być kredyty walutowe – dlaczego umowy zawierają klauzule przeliczeniowe dotyczące wypłaty i spłaty kredytu według kursów ustalanych przez bank? Klauzule te dawały bankowi możliwość swobodnego i jednostronnego kształtowania zobowiązania kredytobiorcy, co stanowi klasyczny przykład postanowień abuzywnych.

Wypłata kredytu – wadliwa klauzula kursowa

W jednej z analizowanych umów Fortis Banku zapisano:

„Wypłata kredytu/transz kredytu w walucie obcej następuje przy zastosowaniu kursu zakupu walut w Banku z dnia wypłaty kredytu/transzy.”

Ten zapis jest niedozwolony. Kredytobiorca nie miał żadnej możliwości obliczenia, jaki kurs zostanie przyjęty przez bank w dniu uruchomienia środków, a tym samym nie wiedział, ile faktycznie otrzyma w złotówkach.

Z punktu widzenia konsumenta to rażące naruszenie jego interesów i sprzeczność z art. 385¹ k.c. oraz dyrektywą 93/13/EWG.

Spłata kredytu – kurs sprzedaży walut banku

W regulaminie Fortis Banku znajdziemy kolejny nieuczciwy zapis:

„Raty spłat przeliczane są na złote według ostatniej tabeli kursów ogłoszonej przez Bank w dniu jej wymagalności, przy zastosowaniu kursu sprzedaży walut.”

Tego rodzaju zapis dawał bankowi pełną dowolność w ustalaniu wysokości rat. Kredytobiorca nie znał zasad tworzenia tabel kursowych ani momentu ich ogłoszenia. W praktyce bank mógł dowolnie wpływać na wysokość zobowiązania.

Spread walutowy – ukryty zarobek banku

Różnica między kursem zakupu a kursem sprzedaży waluty tworzy tzw. spread walutowy. To właśnie na nim bank uzyskiwał dodatkowy, nieuzasadniony przychód – kosztem kredytobiorcy.

Tego rodzaju mechanizm nie tylko był sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, ale także nie znajdował żadnego oparcia w przepisach prawa bankowego. Kredytobiorca nie miał żadnego wpływu na sposób ustalania kursów i nie mógł zweryfikować ich poprawności.

Co wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego?

W jednym z najnowszych wyroków dotyczących właśnie umowy Fortis Banku, Sąd Najwyższy jednoznacznie stwierdził, że:

„O kredycie walutowym można mówić wyłącznie wtedy, gdy zarówno jego wypłata, jak i spłata następuje w walucie obcej. Jeżeli w umowie wprowadzono mechanizmy przeliczeniowe z waluty obcej na PLN, nie jest to kredyt walutowy, lecz denominowany lub indeksowany.”

Tym samym, Fortis Bank stosował typową konstrukcję kredytu denominowanego w CHF – a więc umowy, w których występowały klauzule abuzywne dotyczące przeliczeń.

Dyspozycje wypłaty – dowód na fikcyjny charakter kredytu walutowego

W jednej z prowadzonych przez nas spraw przeciwko Fortis Bank, bank przedstawił dyspozycje wypłaty kolejnych transz kredytu podpisane przez kredytobiorcę – próbując wykazać, że klient sam chciał otrzymać środki w złotówkach.

Jednak w jednej z dyspozycji wskazana była kwota we frankach, a mimo to klient otrzymał złotówki. To dowód na to, że bank nie przewidywał faktycznej wypłaty kredytu w CHF, niezależnie od treści dyspozycji. Decyzja banku była arbitralna, co dodatkowo potwierdza wadliwość konstrukcji umowy.

Podsumowanie

• Umowy Fortis Banku (BNP Paribas) zawierają niedozwolone klauzule przeliczeniowe.
• Bank jednostronnie ustalał kurs CHF zarówno przy wypłacie, jak i przy spłacie kredytu.
• Spread walutowy stanowił ukryty zarobek banku.
• Wypłata kredytu następowała faktycznie w PLN – co wyklucza kwalifikację jako kredytu walutowego.
• Wyroki sądów potwierdzają, że tego typu umowy są wadliwe i mogą być unieważniane.

W każdej sprawie kluczowa jest dokładna analiza dokumentów: umowy, regulaminu, dyspozycji wypłaty, wniosków kredytowych i załączników. To właśnie one pozwalają wykazać, że umowy Fortis Banku były konstruowane w sposób nieprzejrzysty i nieuczciwy wobec konsumentów.

Sprawy tego rodzaju prowadzą radczynie prawne Aleksandra Brodnicka i Edyta Cedrowska – z sukcesami reprezentujące kredytobiorców w sporach przeciwko BNP Paribas Bank Polska S.A.