Nieważna umowa mBank – unieważnienie kredytu MULTIPLAN waloryzowanego kursem CHF
Nieważna umowa mBank dotycząca kredytu hipotecznego dla osób fizycznych MULTIPLAN waloryzowanego kursem CHF była przedmiotem postępowania przed Sądem Okręgowym w Toruniu. Wyrokiem z 12 lipca 2022 r. (I C 903/20) sąd ustalił nieważność umowy z 2008 r. i zasądził na rzecz kredytobiorców wszystkie dochodzone kwoty wraz z odsetkami i kosztami procesu.
Stan faktyczny – kredyt hipoteczny MULTIPLAN waloryzowany kursem CHF
Sprawa dotyczyła wzorca umowy stosowanego przez mBank (wcześniej BRE Bank S.A.) w 2008 r. pod nazwą „Umowa o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych MULTIPLAN waloryzowany kursem CHF”. Kredyt został udzielony w złotych polskich, przy czym zadłużenie było przeliczane na franki szwajcarskie według kursów z tabeli banku.
W umowie przewidziano odrębne zasady określania kwoty kredytu w walucie waloryzacji oraz zasad spłaty rat kredytu. Kluczowe znaczenie miały postanowienia § 1 pkt 3A oraz § 10 umowy, które odsyłały do tabeli kursowej banku, przyznając bankowi szeroką swobodę w kształtowaniu wysokości zobowiązania.
Najważniejsze elementy stanu faktycznego:
- umowa kredytu hipotecznego MULTIPLAN z 2008 r.,
- kredyt udzielony w PLN, waloryzowany kursem CHF,
- stosowanie tabel kursowych BRE Banku S.A.,
- dochzone roszczenie o ustalenie nieważności i zwrot świadczeń.
Nieważna umowa mBank – wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu
Wyrokiem z dnia 12 lipca 2022 r. w sprawie o sygn. I C 903/20 Sąd Okręgowy w Toruniu uznał, że umowa kredytu MULTIPLAN waloryzowanego kursem CHF jest nieważna. Sąd przyjął, że postanowienia dotyczące mechanizmu waloryzacji i spłaty rat mają charakter abuzywny, a po ich wyeliminowaniu umowa nie może być dalej wykonywana.
- Sąd: Sąd Okręgowy w Toruniu
- Data wyroku: 12 lipca 2022 r.
- Sygnatura: I C 903/20
- Przedmiot: nieważność umowy kredytu hipotecznego MULTIPLAN waloryzowanego kursem CHF
- Kwota zasądzona na rzecz powodów: 185 100,23 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
- Koszty procesu: zasądzone na rzecz powodów
- Status orzeczenia: wyrok nieprawomocny, spodziewana apelacja pozwanego banku
Abuzywne klauzule waloryzacyjne w umowie MULTIPLAN
Analizując nieważną umowę mBank, sąd zwrócił szczególną uwagę na postanowienia określające sposób przeliczania kwoty kredytu i rat spłaty, oparte na tabelach kursowych banku. W § 1 pkt 3A umowy wskazano między innymi, że:
W zakresie spłaty kredytu mBank zastrzegł w § 10 umowy, że:
Postanowienia te przyznawały bankowi jednostronną swobodę ustalania kursów stosowanych do przeliczeń, bez oparcia o obiektywne i weryfikowalne kryteria. Konsumenci nie mieli możliwości weryfikacji, w jaki sposób kształtowana jest wysokość ich zadłużenia ani jak zmiana kursu przekłada się na wysokość raty.
Kluczowe zarzuty wobec postanowień umowy:
- dowolność banku w ustalaniu kursu kupna i sprzedaży CHF,
- brak przejrzystego mechanizmu przeliczeniowego,
- nieproporcjonalne przerzucenie ryzyka kursowego na kredytobiorców,
- sprzeczność z dobrymi obyczajami i rażące naruszenie interesów konsumenta.
Skutki stwierdzenia nieważności umowy mBank dla kredytobiorców
Stwierdzenie, że umowa kredytu MULTIPLAN mBank jest nieważna, oznacza konieczność rozliczenia stron z tytułu nienależnych świadczeń. Sąd zasądził na rzecz powodów całość dochodzonej kwoty 185 100,23 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie oraz kosztami procesu.
W praktyce przyjmuje się konstrukcję dwóch niezależnych roszczeń – każda ze stron może domagać się zwrotu świadczeń spełnionych na podstawie nieważnej umowy. Kredytobiorcy odzyskują wszystkie uiszczone na rzecz banku kwoty, natomiast bank może dochodzić wyłącznie zwrotu wypłaconego kapitału.
Najważniejsze konsekwencje praktyczne:
- umowa kredytu traktowana jest jako nieważna od chwili zawarcia,
- kredytobiorcy odzyskują wszystkie świadczenia spełnione na rzecz banku,
- roszczenia stron rozliczane są w oparciu o teorię dwóch kondykcji,
- wyrok nieprawomocny otwiera drogę do dalszego sporu w postępowaniu apelacyjnym.
