Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – I ACa 328/22

Wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu – I C 1330/20

Postępowanie w pierwszej instancji zakończyło się 21 stycznia 2022 r. wyrokiem Sądu Okręgowego w Toruniu (sygn. akt I C 1330/20), który w całości uwzględnił powództwo kredytobiorców przeciwko BPH S.A. (następcy GE Money Bank).

W pozwie powodowie domagali się ustalenia nieważności umowy kredytu i zapłaty, zgłaszając z ostrożności procesowej roszczenie ewentualne o „odfrankowienie”. Pozew został złożony w 2020 r. i po jednej rozprawie Sąd wydał wyrok korzystny dla kredytobiorców.

W sprawie przesłuchano etatowych świadków banku, których zeznania – jak zwykle w sprawach GE Money – nie wniosły nic istotnego. Podczas rozprawy pełnomocnik banku zadawał powodom pytania m.in. o to, czy chodzili do kantorów, kupowali waluty i czy jeździli na wakacje zagraniczne. Jak słusznie zauważył Sąd, pytania te nie miały żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia.

Uzasadnienie wyroku – kluczowe motywy Sądu Apelacyjnego

W uzasadnieniu ustnym Sąd Apelacyjny w Gdańsku podkreślił szereg istotnych kwestii, które umacniają linię orzeczniczą w sprawach kredytów GE Money / BPH:

• Abuzywność postanowień ocenia się na moment zawarcia umowy, a nie na etapie jej wykonywania – etap spłaty kredytu nie ma znaczenia dla oceny klauzul.
• Odnośnie §17 umowy (marży kursowej) – Sąd jednoznacznie uznał, że nie można „dzielić” przepisu, jak próbował argumentować bank. Odwołanie do wyroku SN II CSKP 364/22 i orzeczeń korzystnych dla banku zostało odrzucone.
• Art. 358 KC nie ma charakteru dyspozytywnego – nie może sanować abuzywnych postanowień dotyczących przeliczeń walutowych.
• Ustawa antyspreadowa nie uzdrawia wadliwych umów kredytowych zawartych przed jej wejściem w życie.
• W odniesieniu do zarzutu zatrzymania Sąd wskazał, że istnieją dwie linie orzecznicze co do tego, czy umowa kredytu jest umową wzajemną. Jednak w tej sprawie Sąd uznał, że umowa kredytu nie jest umową wzajemną, a instytucja zatrzymania nie ma zastosowania.
• Sąd podkreślił, że zarzut zatrzymania jest sprzeczny z ratio legis art. 496 KC i jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem. Rozliczenia między bankiem a kredytobiorcą powinny następować poprzez instytucję potrącenia, a nie zatrzymania.

Sąd Apelacyjny w całości poparł stanowisko pełnomocniczek kredytobiorców, podkreślając spójność argumentacji i zgodność z linią orzeczniczą TSUE i Sądu Najwyższego.

Znaczenie wyroku – GE Money prawomocnie nieważny

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku to kolejny przykład na to, że nawet skomplikowane konstrukcyjnie umowy kredytów frankowych mogą być skutecznie unieważniane. Umowa GE Money z 2008 roku została prawomocnie uznana za nieważną, a bank przegrał również w zakresie kosztów i zarzutów formalnych.

Warto dodać, że to już kolejny przypadek, w którym Sąd Apelacyjny w Gdańsku potwierdza wadliwość umów GE Money Banku, a argumenty banku dotyczące rzekomej „możliwości dzielenia” klauzul – nie znajdują uznania w praktyce orzeczniczej.

Sprawę prowadziły radczynie prawne Aleksandra Brodnicka i Edyta Cedrowska.

Pomoc dla frankowiczów

Kancelaria prowadzi postępowania dotyczące kredytów frankowych i złotowych z klauzulami walutowymi w całej Polsce; analizowana jest treść umowy, aneksów i rozliczeń stron pod kątem nieważności lub eliminacji klauzul abuzywnych w sporze z bankiem pomoc dla frankowiczów.

Więcej informacji o orzecznictwie TSUE dotyczącym kredytów walutowych znajduje się na stronie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.