TSUE C-137/25 – stan faktyczny i przebieg postępowania

Sprawa dotyczyła umowy kredytu hipotecznego zawartej w 2007 r. z poprzednikiem prawnym Banku BPH S.A. Kredyt został wyrażony w złotych, lecz indeksowany do CHF, a wysokość rat zależała od kursu sprzedaży ustalanego przez bank według tabeli NBP powiększonej o marżę.

Sąd Okręgowy w Warszawie uznał klauzule indeksacyjne za nieuczciwe, odwołał się do wyroku TSUE z 29 kwietnia 2021 r. w sprawie C-19/20 i stwierdził nieważność całej umowy po złożeniu przez konsumentów świadomego oświadczenia co do skutków nieważności. Sąd Apelacyjny uchylił wyrok i polecił przyjąć, że umowa może zostać utrzymana po usunięciu elementu dotyczącego marży.

Link do orzeczenia TSUE C-137/25:
pełna treść postanowienia z 10 listopada 2025 r. jest dostępna na stronie Trybunału pod adresem
Curia.europa.eu – TSUE C-137/25

Skutki zasady pierwszeństwa w świetle postanowienia TSUE C-137/25

Trybunał potwierdził, że prawo Unii – w szczególności dyrektywa 93/13 – ma pierwszeństwo przed regulacjami procesowymi państw członkowskich, również przed art. 386 § 6 k.p.c. Oznacza to, że sąd pierwszej instancji nie może być zobowiązany do przyjęcia wykładni sprzecznej z jasnym orzecznictwem TSUE dotyczącym skutków stosowania nieuczciwych postanowień umownych.

Trybunał przywołał m.in. sprawy C-19/20 (*Bank BPH*) oraz C-537/22 (*Global Ink Trade*), podkreślając zakaz utrzymywania w mocy „oczyszczonych” wersji klauzul, jeżeli usunięcie elementu nieuczciwego zmienia ich istotę.

TSUE wskazał także, że art. 386 § 6 k.p.c. nie może ograniczać ani neutralizować skuteczności ochrony konsumentów przewidzianej w prawie UE.

Brak obowiązku zadawania pytania prejudycjalnego w sytuacji oczywistej

Trybunał wyjaśnił, że sąd pierwszej instancji nie ma obowiązku kierowania pytania prejudycjalnego, jeżeli dana kwestia została jednoznacznie rozstrzygnięta w dotychczasowym orzecznictwie TSUE. W takich sytuacjach sąd powinien bezpośrednio zastosować prawo Unii, pomijając ocenę prawną sprzeczną z tą wykładnią.

Postanowienie potwierdza, że art. 267 TFUE nie nakłada na sąd I instancji obowiązku każdorazowego kierowania pytania prejudycjalnego, jeżeli linia orzecznicza dotycząca danej kwestii jest utrwalona.

Znaczenie postanowienia TSUE C-137/25 dla spraw dotyczących kredytów walutowych

Konsekwencje postanowienia są istotne zwłaszcza w postępowaniach dotyczących kredytów indeksowanych i denominowanych, w tym umów BPH oraz innych banków stosujących podobne konstrukcje przeliczeniowe.

Postanowienie wzmacnia pozycję sądów pierwszej instancji, które mogą pominąć ocenę prawną sądu odwoławczego, jeżeli prowadzi ona do utrzymania w mocy nieuczciwych postanowień umownych lub do „ratowania” konstrukcji umowy sprzecznie z dyrektywą 93/13.

Jednocześnie TSUE podkreślił, że zasada odstraszającego skutku dyrektywy 93/13 wymaga, aby przedsiębiorcy ponosili konsekwencje stosowania nieuczciwych klauzul – a nie aby były one „naprawiane” przez sądy.

Orzecznictwo TSUE, w tym sprawy C-137/25, C-19/20 oraz C-537/22, powinno być stosowane bezpośrednio przez sądy powszechne na każdym etapie postępowania.