Zakres rozstrzygnięć w wyroku rozwodowym

Wyrok rozwodowy to nie tylko decyzja o rozwiązaniu małżeństwa. W jego treści sąd może umieścić szereg postanowień dotyczących dzieci, władzy rodzicielskiej, kontaktów z małoletnimi czy obowiązków alimentacyjnych.

Katalog tych rozstrzygnięć nie jest zamknięty – zależy on od przebiegu sprawy, wniosków stron oraz sytuacji rodzinnej. Sąd może także działać z urzędu, gdy uzna, że wymaga tego dobro dziecka.

Ograniczenie władzy rodzicielskiej i rola kuratora

Sąd może ograniczyć władzę rodzicielską jednemu lub obojgu rodzicom. Jedną z form takiego ograniczenia jest ustanowienie kuratora sądowego, którego zadaniem jest nadzór nad wykonywaniem obowiązków rodzicielskich.

Najczęściej dzieje się tak w sprawach, w których sąd uzna, że rodzice nie radzą sobie z wychowaniem dziecka lub że zagrożone jest jego dobro. Co istotne, ustanowienie kuratora nie musi wynikać z wniosku strony – sąd może orzec to z urzędu.

Zarządzenia opiekuńcze w wyroku rozwodowym

Na podstawie art. 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, sąd opiekuńczy może wydać odpowiednie zarządzenia, jeśli zagrożone jest dobro dziecka. W sprawach o rozwód sąd może przejąć te kompetencje i zamieścić zarządzenia opiekuńcze w samym wyroku.

Art. 109 § 2 KRO: Sąd może m.in. zobowiązać rodziców do określonego postępowania, skierować ich do placówek specjalistycznych, określić czynności wymagające zgody sądu, ustanowić nadzór kuratora, a w skrajnych przypadkach – umieścić dziecko w rodzinie zastępczej lub placówce wychowawczej.

W praktyce katalog zarządzeń opiekuńczych jest otwarty. Miałam sprawy, w których same te zarządzenia zajmowały dwie strony wyroku. Jednym z orzeczeń było np. zobowiązanie rodzica do… kupienia dziecku osobnego łóżka – dosłownie!

Eksmisja w wyroku rozwodowym

Sąd może orzec eksmisję jednego z małżonków ze wspólnie zajmowanego mieszkania lub domu, jeśli jego zachowanie jest rażąco naganne i uniemożliwia dalsze wspólne zamieszkiwanie.

Strona domagająca się eksmisji musi złożyć stosowny wniosek oraz udowodnić przesłanki – najczęściej są to przypadki znęcania się nad rodziną. To rozstrzygnięcia wyjątkowe, ale jak pokazuje praktyka, coraz częściej wnioskowane.

Podział majątku w wyroku rozwodowym

Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku rozwodowym orzec o podziale majątku wspólnego, o ile nie spowoduje to zbędnej zwłoki w postępowaniu. Wymaga to jednak przygotowania i zgodności stanowisk stron.

W praktyce, gdy strony są zgodne co do podziału majątku, sąd może dokonać tego rozstrzygnięcia już w samym wyroku rozwodowym. Zdarza się, że mimo trudnych emocji, małżonkowie potrafią dojść do porozumienia w tej kwestii.

Podział mieszkania lub przyznanie lokalu

Sąd może również orzec o podziale wspólnego mieszkania lub przyznać je jednemu z małżonków – pod warunkiem, że drugi z małżonków wyrazi zgodę na jego opuszczenie bez dostarczania lokalu zastępczego.

Takie sytuacje należą jednak do rzadkości. Jak pokazuje praktyka, uzyskanie pełnego konsensusu stron co do mieszkania zdarza się niezwykle sporadycznie.

Podsumowanie – co może zawierać wyrok rozwodowy?

• Rozstrzygnięcie o rozwiązaniu małżeństwa.
• Decyzje dotyczące władzy rodzicielskiej i kontaktów z dziećmi.
• Ustalenie obowiązku alimentacyjnego.
• Ustanowienie kuratora lub innych zarządzeń opiekuńczych.
• Orzeczenie eksmisji jednego z małżonków (na wniosek).
• Podział majątku lub przyznanie mieszkania – na zgodny wniosek stron.

Jak widać, wyrok rozwodowy może obejmować bardzo szeroki zakres spraw, w tym również kwestie opiekuńcze i majątkowe. Dlatego tak ważne jest, aby przed wszczęciem postępowania rozwodowego omówić strategię z profesjonalną pełnomocniczką – radczynią prawną lub adwokatką.