Klauzule BNP Paribas niedozwolone – decyzja UOKIK
Klauzule BNP Paribas niedozwolone – decyzja UOKIK
Kredyt frankowy BNP Paribas Fortis
Decyzja nr DOZIK-14/2020 z dnia 22.09.2020 r. Fortis Bank BNP Paribas – kredyty frankowe
W dniu 22.09.2020 r. Prezes UOKIK uznał, że postanowienia wzorca umowy BNP Paribas Bank Polska SA w Warszawie (poprzednio: Bank BGŻ BNP Paribas SA w Warszawie) są niedozwolone i zakazał ich wykorzystywania. Decyzja jest dostępna na stronie UOKIK (klik!).
Prezes UOKIK zobowiązał BNP Paribas do poinformowania wszystkich konsumentów będących stronami aneksów do umów zawartych na podstawie wzorców o uznaniu klauzul za niedozwolone i skutkach z tego wynikających. Bank ma obowiązek poinformować kredytobiorców o tym fakcie nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia uprawomocnienia się w/w decyzji.
Decyzja wskazuje jaką treść powinna zawierać informacja kierowana do konsumentów.
Kara pieniężna dla BNP Paribas za stosowanie klauzul niedozwolonych
Zgodnie z punktem III Decyzji na BNP Paribas Bank Polska została nałożona kara w wysokości 26 625 686 zł płatna na rzecz Funduszu Edukacji Finansowej.
Klauzule niedozwolone BNP Paribas. Umowa frankowa BGŻ BNP Paribas
Umowy BNP Paribas są specyficzne. Bank we wzorcach posługiwał się w żaden sposób niezdefiniowanym pojęciem “średnich rynkowych kursów poszczególnych walut obcych”. W oparciu o te kursy miały być ustalane kursy kupna i sprzedaży stosowane przez bank. Kursy niemożliwe do weryfikacji przez zwykłego konsumenta. Wprawdzie bank odwoływał się do serwisu Thomson Reuters, co mogło pozornie sprawiać wrażenie określenia przez bank sposobu ustalania kursów. Jednak, jak stwierdził Prezes UOKIK “w postanowieniu nie zostało sprecyzowane, w jaki sposób należy rozumieć wyrażenie „serwis informacyjny Thomson Reuters”.
Co więcej, z informacji, które podał bank wynika, że serwis Thomson Reuters jest serwisem płatnym. Zatem dostęp do niego mają głównie banki oraz inne profesjonalne instytucje.
Średnie rynkowe kursy poszczególnych walut obcych. Inny serwis informacyjny lub transakcyjny.
W umowach znajdował się inny niejasny zapis, przyznający bankowi jednostronną i dowolną możliwość kształtowania kursów walut. W przypadku niepublikowania “średniego rynkowego kursu ” bank ustalał kursy w oparciu o dane publikowane w innym serwisie informacyjnym. Zapis ten dawał bankowi prawo do arbitralnego wyboru źródła ustalania kursów walut. Konsumentowi nie pozostawało nic innego, jak dostosować się do decyzji banku w tym zakresie. Decyzji, która nie była w żaden sposób sprawdzalna pod kątem prawidłowości i prawdziwości.
Współczynnik Korygujący Kupna (WKK) oraz Współczynnik Korygujący Sprzedaży (WKS)
Kursy BNP są ustalane nie tylko w oparciu o “średni kurs rynkowy” ale również w oparciu o tzw. Współczynnik Korygujący Kupna (WKK) oraz Współczynnik Korygujący Sprzedaży (WKS). Jak ustalił Prezes UOKIK wartości WKK i WKS ustalane są przez Bank w zależności od zmienności kursów na rynku międzybankowym, płynności poszczególnych walut oraz konkurencyjności oferowanych klientom kursów walut. Czym jednak jest “płynność poszczególnych walut” i “konkurencyjność oferowanych kursów” niewiadomo, ponieważ pojęcia te nie są nigdzie zdefiniowane. Jak wskazał bank nie istnieje również żaden wzór matematyczny do wyliczenia WKK i WKS.
Reasumując – bank ponownie przyznał sobie prawo do dowolnego i nieweryfikowalnego kształtowania parametru, służącego wyliczaniu kursów.
Możliwość sporządzenia nowej Tabeli kursów walut obcych
Poza tym, że bank:
- opierał kursy na serwisie Thomson Reuters, do którego w zasadzie żaden zwykły kredytobiorca nie miał dostępu;
- mógł skorzystać z danych publikowanych w innym serwisie informacyjnym, niewiadomo jakim;
- wprowadził do umowy pojęcie nieprecyzyjne i nic nieznaczące dla określenia “współczynników kursów kupna i sprzedaży;
to dodatkowo (!): przyznał sobie prawo do sporządzania nowej Tabeli kursów walut w nieprzewidywalnym dla kredytobiorcy momencie.
Jak wynika z powyższego bank miał zatem nieograniczone i nieweryfikowalne możliwości kształtowania kursów walut. Przy czym, pozostawienie jednej ze stron oznaczenia świadczenia jest dopuszczalne, jeżeli będzie ona tego dokonywać w sposób obiektywny. Bank natomiast przyznał sobie prawo do oznaczania świadczenia, bez jakichkolwiek ograniczeń w tym zakresie.
Przykładowa wadliwa Umowa Fortis Bank Polska SA – Umowa o kredyt hipoteczny nr … / obecnie BNP Paribas
Poniżej przyjrzymy się zapisom umowy Fortis Bank z 2005 r., podsuniętej do podpisu naszym Klientom.
W tym wypadku mamy do czynienia z umową kredytu denominowanego (“pseudodenominowanego”).
W § 1 ust. 1 umowy bank udziela kredytu w wysokości … CHF. Kwota wypłaty kredytu jest wyrażona zatem we franku szwajcarskim.
Poza tym zapisem w umowie w zasadzie nie można znaleźć żadnych innych informacji n/t wypłaty kredytu, poza sposobem tj. wypłatą w transzach. Informacji o tym, jak zostanie wyliczona kwota wypłaty kredytu należy szukać w regulaminie, który stanowi integralną część umowy.
Z treści tego konkretnego regulaminu dowiadujemy się, że wypłata kredytu w walucie obcej, następuje przy zastosowaniu kursu zakupu walut w Banku, z dnia wypłaty kredytu. Z regulaminu niestety nie wynika jak jest ustalany ten kurs, przez kogo konkretnie i gdzie go można znaleźć. Jedyne czego jeszcze można dowiedzieć się o “kursach w banku” to fakt, że jest jakaś tabela kursów obowiązująca w banku. Wynika to z przepisów dotyczących spłaty kredytu i wysokości prowizji, gdzie wyraźnie jest mowa o jakiejś tabeli banku, w której są również jakieś kursy walut.
Zgodnie z regulaminem raty spłat przeliczane są na złote, według ostatniej tabeli kursów ogłoszonej przez Bank w dniu jej wymagalności, przy zastosowaniu kursu sprzedaży walut. Jak wynika z powyższego kredytobiorcy do samego końca nie wiedzieli w jakiej wysokości ratę przyjdzie im zapłacić, nie wiedzieli do końca czy zobowiązanie wykonają w sposób prawidłowy, bo przecież prawidłowość wykonania zobowiązania była w tej sytuacji uzależniona od arbitralnej decyzji banku. Musieli zatem zapobiegawczo każdorazowo zapewniać na koncie bankowym jakąś orientacyjną kwotę środków na poczet spłaty raty. Bank przyznał sobie w umowie (i regulaminie) szeroko rozumianą dowolność w kreowaniu wysokości zobowiązań kredytobiorców i swoich własnych.
W omawianym regulaminie odniesienie do kursu pojawia się w czterech paragrafach, dotyczących: zmiany waluty kredytu, wysokości prowizji, spłaty kredytu i wypłaty kredytu. Na żadnej stronie regulaminu i umowy nie ma jakiegokolwiek przepisu, który wyjaśniłby mechanizm ustalania kursów walut “w banku” i konstruowania tabel banku.
Oczywiście dla oceny w/w postanowień pod kątem ich niedozwolonego charakteru nie najmniejszego znaczenia to, w jaki sposób ustalał kursy walut, czy były one rynkowe, międzybankowe czy jakiekolwiek inne. Oceny abuzywności postanowień umowy dokonuje się na dzień zawarcia umowy, a nie przez pryzmat jej wykonywania. Warto o tym pamiętać w przypadku gdy w umowie znajdują się takie zapisy.
Umowy BNP Paribas (Fortis, BGŻ) nie są typowymi umowami “frankowymi”. Dlatego warto je zawsze skonsultować ze specjalistą.
Pomoc Kancelarii dla Frankowiczów, bezpłatna analiza umowy, koszty – klik!
Jeżeli chcą Państwo skorzystać z pomocy prawnej, zapraszamy do kontaktu:
Email: kancelaria@brodniccy.pl
Telefon:+48 56 684 45 67
Telefon kom.: 692 491 016
lub poprzez formularz kontaktu Kontakt z Kancelarią
