Wniosek o ustalenie nierównych udziałów
a stopień przyczyniania się małżonków do powstania majątku
Kiedy możliwy jest nierówny podział majątku wspólnego? cz. II
Wracamy na bloga po dłuższej przerwie spowodowanej dużą ilością pracy. Dziś zapraszamy do II części artykułu poświęconego wnioskowi o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym małżonków.
Przesłanki
W jednym z wpisów (klik!) wyjaśnialiśmy, że celem wykazania, że zgłoszony wniosek o ustalenie nierównych udziałów jest zasadny należy wykazać wystąpienie łącznie dwóch przesłanek:
- tzw. ważne powody (o których szerzej mowa tutaj),
- stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego.
Dziś skupimy się na drugiej przesłance – czyli na tzw. stopniu przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego.
Przez przyczynienie się do powstania majątku wspólnego rozumie się całokształt starań każdego z małżonków o założoną przez nich rodzinę i zaspokojenie jej potrzeb, a więc nie tylko wysokość zarobków czy innych dochodów osiąganych przez każdego z nich, lecz także i to, jaki użytek czynią oni z tych dochodów, czy gospodarują nimi należycie i nie trwonią ich w sposób lekkomyślny.
(J. S. Piątowski, Udziały małżonków, s. 291).
Stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego. Dysproporcja w zarobkach.
Na wstępie podkreślę, że dysproporcja w zarobkach małżonków nie może być jedyną podstawą do przyjęcia, że żądanie ustalenia nierównych udziałów jest uzasadnione. Jeżeli małżonek niepracujący czy zarabiający mniej w sposób prawidłowy wypełnia swoje obowiązki małżeńskie (art. 23 KRiO) i rodzinne, odkładając w ten sposób na bok swoje ambicje i plany zawodowe, to nie można postawić mu zarzutu o nieprzyczynieniu się do powstania majątku wspólnego. Rezygnacja ze swojej kariery zawodowej na rzecz wychowania małoletnich dzieci nie powinna rodzić negatywnych konsekwencji dla jednej ze stron. Małżonkowie mają przecież prawo do tego, by w sposób dowolny i swobodny ukształtować swoje relacje małżeńskie. Dotyczy to również podziału ról w rodzinie. Jeden z małżonków może dbać o byt finansowy rodziny, a drugi zajmować się domem i wychowaniem dzieci. Niewątpliwie, gdy jeden z małżonków poświęca swój czas wychowaniu dzieci i prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego, dochodzi do odciążenia drugiego małżonka i ułatwienia mu budowania majątku wspólnego. Zakładając oczywiście, że model ten funkcjonuje w danej rodzinie prawidłowo, sytuacja jest wspólnie przez małżonków uzgodniona i nie znajduje sprzeciwu. W takim układzie wszystko jest w porządku.
Jest to kwestia indywidualnych uzgodnień, ale również umiejętności dostosowywania się do nowych czy zmieniających się okoliczności. Sytuacja, że małżonkowie mogli pozwolić sobie na to, by tylko jedno z nich pracował nie musi trwać w nieskończoność.
Alkoholizm a stopień przyczynienia się do powstania majątku wspólnego
Z faktu, że małżonek np. cierpiał na chorobę alkoholową nie wynika automatycznie, że niewłaściwie wykonywał swoje obowiązki zawodowe. Choroba alkoholowa sama w sobie nie jest przesłanką do ustalenia nierównych udziałów. Nie jest również podstawą do przyjęcia, że małżonkowie w różnym stopniu przyczynili się do powstania majątku wspólnego. Abstrahując od innych kwestii oczywistym jest, że przecież osoba cierpiąca na chorobę alkoholową może bardzo dobrze funkcjonować jako pracownik czy przedsiębiorca. Zmaganie się z chorobą alkoholową nie jest jednoznaczne z trwonieniem majątku czy nieprzyczynianiem się do jego powstania. Nie można zatem zgłosić wniosku o ustalenie nierównych udziałów jedynie w oparciu o to, że małżonek cierpiał na chorobę alkoholową. Należałoby przede wszystkim wykazać, że małżonek trwonił majątek (np. na alkohol), pomniejszał go, ukrywał wydatki, zaciągał długi, pozostawał bierny wobec choroby, nie podejmował leczenia, nie pomagał w prowadzeniu gospodarstwa domowego, nie angażował się w wychowanie i opiekę nad dziećmi czy też utrudniał wykonywanie tych obowiązków.
Wniosek o ustalenie nierównych udziałów a darowizny
Jeżeli chodzi o darowizny poczynione na rzecz majątku wspólnego przez rodzinę jednego z małżonków to jest to kwestia sporna.
Znane są nam jednak przypadki, w których sąd ustalił nierówne udziały, gdy jedynym przedmiotem podziału majątku była darowana małżonkom nieruchomość. Oczywiście chodziło o sytuację, gdy drugi z małżonków nie tylko nie przyczynił się do powstania tegoż majątku, ale w ogóle nie zaspokajał potrzeb rodziny, opuszczał ją, nie troszczył się o nią, trwonił zarobki lub ich w ogóle nie uzyskiwał (np. prowadził “pasożytniczy tryb życia”). W takiej sytuacji ustalenie równych udziałów byłoby wręcz niesprawiedliwe i w sposób niezrozumiały uprzywilejowywałoby małżonka, który nie budował majątku wspólnego.
Ciężar dowodu
Art. 43 k.r.o. wprowadza domniemanie równego przyczyniania się małżonków do powstania ich majątku wspólnego. Na małżonku wnoszącym o ustalenie nierównych udziałów spoczywa ciężar dowodu, że stopień przyczyniania się do powstania majątku wspólnego był różny.
Jeżeli chcą Państwo skorzystać z pomocy prawnej, zapraszamy do kontaktu:
Email: kancelaria@brodniccy.pl
Telefon: (056) 622 24 77
Telefon kom.: 692 491 016
lub poprzez formularz kontaktu Kontakt z Kancelarią
